Пайғамбар айтпаған сөзді айтты дейтін болса, ол қаншалықты үлкен күнә?

C: Пайғамбар (с.а.с.) айтпаған сөзді айтты дейтін болса, ол қаншалықты үлкен күнә?

Ж: Пайғамбарға (с.а.с.) жала жабу

Шындығында өтірік айтудың теріс қылық әрі өте төмен әдет екендігіне ешқандай күмән жоқ. Өйткені ол адамдарды адастыру, шындықты бұрмалау. Өтірік тек тексіз, иманы әлсіз, Алла Тағаладан аз қорқатын, екіжүзді мұнафықтардың сорақы сипаттарын бойына жинап, солардың соқтықпалы соқпағына түскен, өтірік-жаласының жамандығын жасыру үшін айлакерлік пен азғындықтың небір түріне баратын пасық жаннан ғана шығады.

Даңқты һәм асқақ ұлық Алла Тағала былай дейді:

﴿إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَأُوْلـئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ﴾ 

«Шындығында өтірікті иман келтірмегендер ғана шығарады. Міне, солар өтірікшілер» (Нахыл, 105).

Алланың елшісі (с.а.с.) хадистерінде өтірік айтудың түбінде опық жегізетін күнә екендігін айтып ескерткен.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ مَسعودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الْجَنَّةِ وَمَا يَزَالُ الرَّجُلُ يَصْدُقُ وَيَتَحَرَّى الصِّدْقَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدِّيقًا وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ وَمَا يَزَالُ الرَّجُلُ يَكْذِبُ وَيَتَحَرَّى الْكَذِبَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا». رَوَاهُ البُخَارِيُّ، وَمُسْلِمٌ.

Абдулла ибн Масғұд (р.а.) былай деген: «Алланың елшісі (с.а.с.) былай деді: «Сендер тек шындықты сөйлеңдер! Расында шын сөйлеу ізгілікке апарады, ал ізгілік жұмаққа апарады. Бір адам шын сөйлеп, тек шындық айтуды әдеттеніп, ақырында Алланың алдында шыншыл болып жазылады. Ал өтіріктен сақ болыңдар! Расында өтірік бұзықтыққа апарады. Ал бұзықтық тозаққа апарады. Бір адам өтірік сөйлеп, өтірікке әдеттеніп, ақырында Алланың алдында өтірікші болып жазылады». Бұхари, Мүслім риуаят еткен.

Жалған сөйлеу, жалғандыққа бой алдыру екіжүзділікке апарып соқтыратын жиіркенішті жаман сипат.

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ النَّبيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقاً خَالِصاً، وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا: إِذَا أُؤْتِمِنَ خَانَ، وَإِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ، وَمُسْلِمٌ.

Абдулла ибн Амр ибн әл-Астан (р.а.) жеткен риуаятта Пайғамбар (с.а.с.) былай деген: «Кімде төрт нәрсе болса ол – нағыз мұнафық, ал кімде оның біреуі болса, қашан оны тастағанша онда екіжүзділіктің бір сипаты болады. Олар: егер аманат тапсырылса опасыздық жасайды, әңгіме айтса өтірік айтады, серт берсе тайқып кетеді, дауласса шектен шығады». Бұхари, Мүслім риуаят еткен.

Міне, өтіріктің жай-жапсары, ол туралы діни тұжырым осындай. Ол нашар әдет, құлық және тыйым салынып, асылық істердің арасынан орын алған және апатқа ұшыратушы күнәлардың бірі.

Бірақ осы өтіріктің ең сорақысы, аса қатерлі қылмыс болып есептелетін түрі, ол – Ұлы Аллаға және Оның елшісіне (с.а.с.) өтірік айтып, жала жабу.

Пайғамбар (с.а.с.) жайында өтірік айтуды, тіпті, Алла Тағала жайында айтылған жалғандықтан бетер сорақы һәм нақұрыс, лас жалғандық деуге болады. Тіпті, Алла Тағалаға тағылған жалғандық одан гөрі жеңілірек. Себебі Пайғамбарға (с.а.с.) өтірік айту оның жалғыз өзіне ғана емес, оған пайғамбарлық берген Алла Тағалаға да тағылған қып-қызыл жала. Сондай-ақ, бұл асыл дініміз туралы өтірік әрі мұсылмандарды адастыру болып табылады. Сондықтан да Пайғамбар (с.а.с.) өзіне туралы айтылған өтіріктің басқалар туралы айтылған өтіріктей емес, өте қатерлі болатындығын қатаң ескертіп өткен.

عَنْ مُغِيرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ كَذِباً عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى أَحَدٍ فَمَنْ كَذِبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ«. رَوَاهُ مُسْلِمٍ.

Муғирадан (р.а.) жеткен риуаятта Алланың елшісі (с.а.с.): «Маған таңылған өтірік басқаға таңылған өтіріктей емес, кімде-кім мен туралы өтірік әдейі айтса өзіне тозақтан орын ала берсін», – дейді. Бұхари, Мүслім риуаят еткен.

عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْه أَنَُّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: »لاَ تَكْذِبُواْ عَلَيَّ فَإِنَّهُ مَنْ كَذِبَ عَلَيَّ فَلْيُلِجِ النَّارَ«. رَوَاهُ البُخَارِيُّ.

Әли (р.а.) риуаят еткен хадисте Пайғамбар (с.а.с.): «Маған өтірік тақпаңдар. Расында кім маған өтірік таңса тозаққа кіреді», – деген. Мүслім риуаят еткен.

Пайғамбар (с.а.с.) туралы өтірік айтудың бір түрі ол (с.а.с.) айтпаған нәрсені айтты деп жалған хадис тарату. Бұл тамұқтың түкпіріне апарып тығатын тұрпайы да сұмпайы, аса қатерлі күнә.

عَنْ سَلَمَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: »مَنْ يَقُلْ عَلَيَّ مَا لَمْ أَقُلْ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ«. رَوَاهُ البُخَارِيُّ.

Сәләмадан (р.а.) жеткен риуаятта Пайғамбар (с.а.с.): «Кім-кім менің айтпағанымды айтты десе өзіне тозақтан орын ала берсін», – деген. Бұхари риуаят еткен.

»مَنْ حَدَّثَ عَنِّي بِحَدِيثٍ يُرَى أَنَّهُ كَذِبٌ فَهُوَ أَحَدُ الْكَاذِبِينَ«. رَوَاهُ مُسْلِمٍ. 

Имам Мүслім таратқан бір хадисте Пайғамбар (с.а.с.) былай дейді: «Кімде-кім мен туралы бір өтірік хадис айтса ол жалғаншылардың бірі».

Бір әңгіменің, хабардың анық-қанығына жетпей, оны дереу басқаларға жеткізу адамды өтірікшіге айналдыруы ықтимал.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: »كَفَى بِالْمَرْءِ كَذِبًا أَنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ«. رَوَاهُ مُسْلِمٍ.

Әбу Һурайрадан (р.а.) жеткен хадисте Пайғамбар (с.а.с.) мұсылмандарды әңгіменің анық-қанығын білмей айта беруден былайша сақтандырады: «Естігенінің бәрін әңгімелей беруі ол адамның жалғаншылдығына жеткілікті». Мүслім риуаят еткен.

Ақырзаман жақындағанда мұсылман үмбетінің арасында жалған хабар тартушылар көбейеді екен. Ол туралы сұңғыла Пайғамбар (с.а.с.) төмендегі хадисте айтып өткен.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: »سَيَكُونُ فِي آخِرِ أُمَّتِي أُنَاسٌ يُحَدِّثُونَكُمْ مَا لَمْ تَسْمَعُواْ أَنْتُمْ وَلاَ آبَاؤُكُمْ فَإِيَّاكُمْ وَإِيَّاهُمْ«. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Әбу Һурайрадан (р.а.) жеткен риуаятта Алланың елшісі (с.а.с.): «Расында үмбетімнің соңында сендерге өздерің де, ата-бабаларың да естімеген нәрселерді әңгімелейтін адамдар болады. Сендер де, олар да содан сақтаныңдар», – деген. Мүслім риуаят еткен.